در مورد خط کانال نیز به مانند خط روند در برخورد قیمت به خط کانال ترسیمی میتوان بازگشت قیمت به درون خط کانال را انتظار داشت. ریسک معاملات برخورد قیمت با خط کانال بسیار بیشتر از معاملات با خط روند می باشد. دلیل این موضوع نیز وارد شدن در این معاملات بر خلاف روند غالب بازار می باشد در حالی که معاملات بر اساس خط روند در جهت عمومی قیمت است. خط دیگری نیز بین دو خط ترند لاین و کانال میتوان وجود داشته باشد با نام خط میانه (Middle line) که از این خط نیز میتوان به مانند دو خط روند و کانال استفاده کرد. نکته دیگر در مورد استفاده از خطوط روند و کانال، تصحیح این خطوط در زمان هایی است که شیب آنها کم می شود و باید خطوط جدیدی ترسیم شود تا از زیان معاملات جلوگیری شود.

نمودارها اصلي ترين ابزار تحليل تکنيکال مي باشند. هر نمودار از دو پارامتر اصلي تشکيل شده، قيمت و زمان. قيمت در محور عمودي نمودار و زمان در محور افقي قرار دارد.
قيمت در هر نموداري برگرفته از ارزش شاخص، کالا يا ارزش ارز اول نسبت به ارز دوم مي باشد.
زمان نيز بازه زماني هر نمودار را نمايش مي دهد بازه هاي زماني نمودارها از تيک چارت (تغيير لحظه اي قيمت) تا نمودارهاي ساعتي، روزانه و حتي ماهانه مي تواند متغير باشند. تغييرات قيمت در بازه هاي مختلف نمودار به اشکال متفاوتي نمايش داده مي شود. اما در کل ماهيت تفسير نمودارها در بازه هاي مختلف تفاوت چنداني ندارد.

همانطور که در درس دوم اشاره شد، تحليل تکنيکال بررسي نمودار قيمت و شناسايي الگوهاي قيمتي در جهت پيش بيني حرکت هاي آينده بازار مي باشد. مهمترين ابزار يک تحليل گر تکنيکال (Technical Analyst) نمودار تغييرات قيمت مي باشد. در اين درس انواع نمودارها را خواهيم شناخت و با پايه اي ترين ابزار تحليل آنها يعني خطوط حمايت – ساپورت (Support) و خطوط مقاومت – رزیستانس (Resistance) آشنا خواهيم شد.

بهتر است در همين ابتداي کار با اصطلاح بازه زماني – تایم فریم (Time Frame) آشنا شويد. همانطور که از اسم آن پيدا است بازه زماني اشاره دارد به مدت زماني که تغييرات قيمت در آن ثبت مي شود. به عنوان مثال اگر قيمت را در پايان هر هفته بر روي نمودار ثبت کرده و اين نقاط را به هم متصل کنيم، نموداري به دست مي آيد که مي گوييم بازه زماني آن هفتگي است و يا اگر اين کار را براي هر ساعت انجام دهيم، يعني قيمت را در پايان هر ساعت بر روي نمودار ثبت کنيم، نموداري با بازه زماني يک ساعته به دست مي آوريم.

معمولا در آموزش نمودارها، ابتدا نمودار خطي را بيان مي کنند اما ترجيح مي دهم که ابتدا شما را با نمودار ميله اي آشنا کنم. قبل از اينکه وارد جزئيات يک نمودار ميله اي شويم مايل هستم شما را با مفهوم تايم فريم (TimeFrame) يا بازه زماني آشنا کنم. هر نمودار قيمت، بنا به انتخاب کاربر مي تواند بازه هاي زماني متفاوتي را نشان دهد از بازه يک دقيقه اي (يا تيک چارت) تا بازه زماني هفتگي و حتي ماهيانه. وقتي که شما براي نمودار خود تايم فريم يک روزه را انتخاب مي کنيد، يعني هر واحد بر روي محور زمان (محور افقي) نشان دهنده يک روز است. به همين ترتيب اگر تايم فريم يک ساعته را انتخاب کنيد، هر واحد بر روي محور افقي نمودار برابر يک ساعت خواهد بود.

به بحث اصلي در مورد نمودار ميله اي برگرديم. اگر به تصوير زير توجه شود (شکل ظاهري يک نمودار ميله اي) نمودار ميله اي از تعداد زيادي از اين ميله ها (Bars) تشکيل شده که هر کدام از اينها، تغييرات قيمت را در بازه زماني انتخاب شده نشان مي هند. يعني به طور اجمالي مي گويند که در بازه زماني مورد نظر چه اتفاقي روي داده و چه تغييراتي در آن ايجاد شده است.

فرض کنيم بازه زماني (تايم فريم) يک روزه را انتخاب کرده ايم. در اين حالت هر ميله نشان دهنده يک روز مي باشد. زائده سمت چپ ميله قيمت باز شدن (Open Price) را نشان مي دهد. يعني در روز مورد نظر، اولين قيمت چه عددي بوده است. زائده سمت راست قيمت بسته شدن (Close Price) را نمايش مي دهد. يعني قيمت در آخرين لحظه از آن روز را نشان مي دهد. نقطه پاييني ميله حداقل قيمتي را نشان مي دهد که در آن روز وجود داشته است (Low Price) و به همين ترتيب نقطه بالايي ميله حداکثر قيمت آن روز را نشان مي دهد( High Price). حالا دوباره به شکل ظاهري يک ميله از نمودار ميله اي نگاه کنيد و سعي کنيد مطالب گفته شده را به خاطر بسپاريد. با کمي دقت متوجه مي شويد که اگر در يک ميله (Bar) قيمت باز شدن (Open) پايين تر از قيمت بسته شدن (Close) باشد، يعني در آن بازه زماني قيمت صعود کرده و يا بالعکس. اين چهار قيمت براي هر بازه زماني بسيار مهم هستند و بعد ها استفاده زيادي از آنها خواهيم کرد. پس حتما مفهوم High، Low، Open، Close را به خوبي ياد بگيريد.

نمودار خطي ساده ترين نوع نمودار مي باشد. در اين نوع از نمودار، قيمت هاي Close در هر بازه زماني به هم متصل شده و نمودار را به وجود مي آورند و در اين نمودار نمي توانيم قيمت Open، High، Low را مشاهده کنيم.

به طور کلي براي هر معامله، نياز به سه فاکتور مي باشد تايين جهت، نقاط خروج (حدضرر و حدسود) و حجم. در گذشته در مورد تکنيک هاي مديريت سرمايه و تعيين حجم معامله به تفصيل صحبت کرديم اما دو فاکتور ديگر چيست ؟ مهمترين هدف هر تريدر براي افزايش سرمايه تشخيص جهت بازار مي باشد جهت از آن رو حائز اهميت است که سود معامله گران از تشخيص درست جهت ساخته مي شود تنها هدف بايد اين باشد که تريدر جهت غالب خريداران يا فروشندگان را تشخيص دهد و همسو با آنان وارد بازار شود. از آنجا که پويايي بازارمبادلات ارز يعني حجم و تعداد زياد خريداران و فروشندگان از تغييرات قيمت ها و جهات آنها ناشي مي شود تشخيص نقاط تغيير قدرت بين خريداران و فروشندگان از مهم ترين مباحث تحليل تکنيکال مي باشد. بنابراين نقاط تغيير جهت روند اصلي قيمت از صعودي به نزولي و يا از نزولي به صعودي از اهميت بالايي برخوردار است. نقاط حداقل (Minimum) که روند نزولي قيمت با برخورد به آنها تغيير جهت داده و به روند صعودي تبديل مي شود را نقاط حمايت يا Support (به اختصارS) مي ناميم و به نقاط حداکثر (Maximum) که روند صعودي قيمت با برخورد به آنها تغيير جهت داده و به روند نزولي تبديل مي شود را نقاط مقاومت يا Resistance ( به اختصارR) مي گوييم. درک و تشخيص نقاط S و R براي معاملات از اهميت بسيار زيادي برخوردار است. در پنج درس آينده انواع روش هاي تشخيص و استفاده از نقاط حمايت و مقاومت توضيح داده خواهد شد.

نمودار شمعي (Candlestick) يکي از پر کاربردترين نمودارها مي باشد که در واقع نسخه تکامل يافته نمودار ميله اي است. از اين نوع نمودار ژاپني ها در قرن هجدهم استفاده مي کرده اند که تاريخچه آن در نوع خود جالب است.

همانطور که در نمودار ميله اي هر ميله نشان دهنده تغييرات قيمت در يک بازه زماني بود، در نمودار کندل استیک Candlestick نيز هر کندل نشان دهنده قيمت باز شدن، بسته شدن، قيمت حداکثر و قيمت حداقل در بازه زماني مورد نظر است. همانطور که در شکل ظاهري يک کندل مشاهده مي کنيد، هر کندل شامل يک قسمت پهن (بدنه يا Body) و دو خط نازک در بالا و پايين (Shadow) است. فاصله بين قيمت Open و قيمت Close بدنه را تشکيل مي دهد و قيمت High و Low را خط هاي باريک (سايه و Shadow نيز خوانده مي شوند) نمايش مي دهند.

علت اينکه آنقدر افراد نمودار کندل استيک را بر نمودار ميله اي ترجيح مي دهند اين است که در نمودار شمعي، صعودي و نزولي بودن قيمت در هر بازه زماني به راحتي قابل تشخيص است. معمولا کندل هاي صعودي – بولیش کندل (Bullish Candle) با رنگ سبز، سفيد، آبي و يا توخالي نمايش داده مي شوند و کندل هاي نزولي – بریش کندل (Bearish Candle) با رنگ مشکي، قرمز، قهوه اي و يا توپُر نشان داده مي شوند.

شکل ها و الگوهايي که کندل ها با قرار گرفتن در کنار يکديگر ايجاد مي کنند مطالب بسياري را بيان مي کنند که بعد ها مفصل به آنها خواهيم پرداخت.

اولين گام براي تشخيص نقاط بازگشت قيمت (S&R) مکان هايي روي نمودار مي باشد که در گذشته معامله گران نسبت به آن قيمت ها عکس العمل نشان داده اند عموما از اين نقاط در اصطلاح به ساپورت و رزيستنس چشمي ياد مي کنند.

همانطور که در شکل مشاهده مي شود با دوبار برخورد قيمت به سطح قيمتي خاص زماني که بار سوم قيمت به اين سطوح مي رسد حجم زيادي از معاملات خريد به فروش يا بالعکس تبديل مي شود و از همين رو بازار در جهت معکوس حرکت مي کند.

در زمان تشخيص ساپورت S و رزیستنس R مي توان با مد نظر قراردادن قوي بودن اين سطوح، انتظار داشت قيمت در هنگام برخورد با آنها در خلاف جهت روند قبلي حرکت کند و معامله در جهت خلاف روند قبلي بايد انجام شود. البته تا زماني که تجربه و دانش تشخيص بجا و درست محدوده هاي S&R را بدست نياورده ايد توصيه نمي شود که به اين شکل معامله کنيد .

درجه اهميت ساپورت و رزيستنس به عوامل گوناگوني مربوط است. اما در اينجا به ساپورت و رزيستنس هاي مختلف و درجه اهميت آنها خواهيم پرداخت.
ساپورت و رسيستنس چشمي: همانطور که در گذشته ذکر شد معمول ترين نقاط بازگشت بازار نقاطي است که در گذشته بازار نسبت به آنها عکس العمل نشان داده است. درجه اهميت S و R چشمي به عوامل گوناگوني بستگي دارد. هر چه تعداد دفعات بازگشت قيمت از سطحي بيشتر باشد اهميت آن قيمت بيشتر است اگر قيمتي در S يا R سه بار باز گشته باشد بسيار اهميت بيشتري نسبت به خطي دارد که تنها يک بار قيمت از آن مکان بازگشته است. هرچه S يا R در نمودار بلند مدت تري مورد بررسي قرار بگيرد اهميت آن سطوح بيشتر مي باشد. به عنوان مثال بايد درک کنيم اهميت ساپورت و رزيستنس در نمودار هفتگي بيشتر از نمودار چهار ساعته و در نمودار چهار ساعته بسيار قوي تر از نمودار 15 دقيقه است. نکته ديگر، ساپورت رزيستنس هاي احساسي مي باشد، ساپورت و رزيستنس هايي که بازار در گذشته هاي دور به آنها رسيده و بازار سالهاست که آن قيمت را مشاهده نکرده. S و R ديگري که در اين دسته جاي مي گيرد نقاط Even مي باشد نقاط Even در مبادلات ارز قيمت هايي است که از پنج رقمي که عموما ارزها در مقابل يکديگر محاسبه مي گردند دو رقم سمت راست به عدد دو صفر برسد. از آنجا که در جاهايي که بازار به رقم صحيح دو صفر مي رسد نرخ برابري يک واحد اصلي تغيير ميکند از لحاظ احساسي بازار نسبت به اين اعداد واکنش نشان مي دهد. مثال اين مورد زماني است که نرخ برابري يورو به دلار از 1.2999 به 1.3000 مي رسد. در اين زمان شايد بازار نسبت به تغيير برابري اين جفت عکس العمل نشان بدهد و اجازه رسيدن قيمت به سطوح بالاتر را ندهد. در درس هاي آينده با ساپورت و رسيستنس هاي ديگري نيز آشنا خواهيم شد.